- ηλιάδης
- Επώνυμο αγωνιστών του 1821.
1. Αθανάσιος. Καταγόταν από τις Λίμνες της Αργολίδας. Οδηγώντας διακόσιους συγχωριανούς του το 1821, προσχώρησε από τους πρώτους στον Αγώνα. Το 1822 διορίστηκε φροντιστής των στρατευμάτων Κορινθίας και Δερβενίων, καθώς επίσης και δημογέροντας των ίδιων περιοχών.
2. Γεώργιος. Γιος του προηγούμενου. Διαδέχτηκε τον πατέρα του ως μπουλουξής. Μαζί με τα αδέλφια του, Ιωάννη και Αναστάσιο πολέμησε εναντίον του Δράμαλη, των Αιγυπτίων και του Κιουταχή στην Αττική. Μετά την απελευθέρωση χειροτονήθηκε ιερέας.
3. Γεώργιος. Ναυμάχος, ο οποίος καταγόταν από την Κάσο. Ιδιοκτήτης σκάφους, έπλεε από το 1822 γύρω από την Κρήτη και έσωζε τα γυναικόπαιδα που κινδύνευαν μεταφέροντάς τα στην Κάσο. Εκεί τα συντηρούσε με δικά του έξοδα. Το 1824, κατά την καταστροφή της Κάσου, το σκάφος του πυρπολήθηκε και ο ίδιος μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του αιχμαλωτίστηκε.
4. Δημήτριος. Καταγόταν από την Κάσο. Ιδιοκτήτης σκάφους, έσωσε κατά την περίοδο 1821-24 πολλά γυναικόπαιδα που είχαν πέσει θύματα της τουρκικής θηριωδίας.
5. Κωνσταντίνος ή Κοντοβουνήσιος. Καταγόταν από τα Λεβέτσοβα (Κροκεές) και ήταν εγγονός του Κωνσταντίνου Κοντοβουνήσιου, συμμαχητή του Κολοκοτρώνη. Με την έναρξη του Αγώνα, ως επικεφαλής σώματος συγχωριανών του έδιωξε τους Βαρδουκαίους Τούρκους. Μετείχε στην άλωση της Τρίπολης και στην άμυνα κατά του Ιμπραήμ. Το 1825 αναδείχθηκε ταξίαρχος. Δολοφονήθηκε το 1840.
6. Φώτιος. Φιλικός και πολιτικός, o οποίος καταγόταν από τη Δημητσάνα. Εγκαταστάθηκε στις Ηγεμονίες και υπήρξε από τους ευπορότερους εμπόρους του Ιασίου. Τo 1816 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Γαλάτη. Διετέλεσε ταμίας της εφορείας των Φιλικών στο Ιάσιο, δαπανώντας πολλά δικά του χρήματα. Μετά την αποτυχία του κινήματος στις Ηγεμονίες, περιέθαλψε πολλούς αγωνιστές και το 1821 τους βοήθησε να κατεβούν στην Ελλάδα. Το 1822 ήρθε και ο ίδιος στην Πελοπόννησο μαζί με πολεμιστές, τους οποίους φρόντιζε με προσωπικά του έξοδα. Το 1826 διορίστηκε με τον Γεννάδιο μέλος της επιτροπής των εισφορών στο Ναύπλιο. Διακρίθηκε για την αρετή και την τιμιότητά του. Μετά το τέλος του Αγώνα διετέλεσε τελώνης της Σύρου, όπου και πέθανε το 1836.
* * *ἡλιάδης, ὁ (Α)1. γιος τού Ήλιου2. στον πληθ. οἱ Ἡλιάδαιαρχαία οικογένεια τής Ρόδου.[ΕΤΥΜΟΛ. < ήλιος + κατάλ. -άδης δηλωτική τής καταγωγής, πρβλ. Ασκληπι-άδης Βορε-άδης].
Dictionary of Greek. 2013.